Hoger beroep Emmer school: 'Makelaar wast handen in onschuld'

Het viel het hof op dat het zogenoemde terugleverbeding niet concreet omschreven stond in in de overeenkomst, al had gemeente daar niet echt een reactie op. "Is het nu gewoon knullig verwoord of staat het er niet zoals het bedoeld is?", vroeg de rechter met gevoel voor ironie.

Onderdeel van de overeenkomst was de afspraak dat als de stichting ermee zou stoppen, het pand weer in handen zou komen van de gemeente. Het lukte Op Eigen Houtje niet om tijdens haar vierjarig bestaan zwarte cijfers te schrijven. De hoge energielasten werden de stichting een te zware steen om de nek, waarna alle bestuursleden in 2018 opstapten.

Het hof kreeg de indruk dat de stichting in dat jaar technisch ophield te bestaan. Waarom vroeg de gemeente het pand toen niet terug? Volgens de gemeente stond er een nieuw bestuur op onder de noemer Pand 88. Zij wilden in dezelfde geest door als hun voorgangers. "We zagen het daarom meer als een doorstart", aldus een vertegenwoordiger van de gemeente. Maar ook het nieuwe bestuur hield het niet lang vol.

Een jaar later trekken ze bij de gemeente aan de bel met het verzoek om drie ton subsidie. "We spraken toen al over de teruggave van het gebouw", aldus de zegsman van de gemeente. Dat pakte in de praktijk alleen anders uit, want de stichting besloot het pand te verkopen aan makelaar Henrie Frieling uit Emmen.

Frieling werd aanvankelijk gevraagd om het pand te taxeren. "Ze wilden het pand verduurzamen, waarvoor ze financiering zochten", legt de makelaar uit." Voor welk bedrag hij het pand taxeerde, kon Frieling zich tijdens de zitting niet exact herinneren. "Maar het staat op papier." Waarop de rechters hem verzochten die gegevens nog aan te leveren.

Enkele maanden na de taxatie klopt de stichting opnieuw bij Frieling aan. "Ze wilden het pand graag op korte termijn verkopen." Frieling wees ze er naar eigen zeggen op om even te wachten tot zich meer verkoopmogelijkheden zouden voordoen, maar er was kennelijk haast bij, waarop Frieling besloot het pand zelf te kopen voor 80.000 euro.

Dat bedrag ligt aanzienlijk lager dan de door de gemeente aangegeven waarde van 140.000 euro. De rechter vroeg nog of de taxatie leidend is geweest bij het bepalen van de verkoopprijs, maar volgens Frieling is het normaal dat taxatiewaarde en marktprijs van elkaar kunnen afwijken.

De makelaar heeft over het terugleverbeding nog contact gezocht met de gemeente, zegt hij. "Meerdere keren, maar ik kreeg nooit antwoord." De voorzitter van de stichting vertelde hem dat de verkoop gewoon door kon gaan, stelt de makelaar. De notaris die de verkoop begeleidde, hees ook geen rode vlag, vertelt hij. Onder de nieuwe naam De Wilker zette Frieling het buurtcentrum voort en verhuurt hij ruimtes.

Zodra de gemeente verneemt dat het pand verkocht is aan Frieling, wordt er een rechtszaak van gemaakt. De rechter stelt de gemeente in het gelijk en sommeert Frieling het pand terug te geven. De makelaar is het daar niet mee eens en tekent hoger beroep aan.

Juridisch is de gemeente nu eigenaar van het gebouw, maar Frieling is dat nog steeds in economische zin. De gebruikers betalen hem de huur en daarnaast draait hij nog steeds op voor de eigenaarskosten. Frieling: "De gemeente heeft ook ruimte bij mij in gebruik: stemlokalen voor de verkiezingen."

De gemeente Emmen blijft erbij dat zowel Frieling als de stichting geprobeerd heeft om de gemeente te benadelen door het schoolgebouw buiten de gemeente om te verkopen. De makelaar wist dat het gebouw hem niet toebehoorde en dat de verkoop niet door de beugel kon.

Vooral vanwege de enorme winst en het feit dat de gemeente dan met lege handen achter zou blijven, zo stelt de gemeente. "Frieling wast zijn handen in onschuld en vaart blind op de mededeling van het stichtingsbestuur dat het gebouw gewoon verkocht had mogen worden. Hij verschuilt zich achter de zogenaamde onduidelijkheid van het beding."

Volgens de gemeente wist Frieling donders goed van de teruglevering en dat hij de gemeente bewust zou benadelen met de transactie. Hij had daarom beter moeten weten, vindt de gemeente. Volgens de advocaat van Frieling, de heer Doornbos, deed de gemeente aan wishful thinking. "Ik hoor aannames, geen feiten."

Het hof beslist uiterlijk 5 maart over de zaak.